Bài học đường đời đầu tiên là một trong những tác phẩm ấn tượng, độc đáo nhất của nhà văn Tô Hoài. Trong văn bản, qua nét bút tinh tế, sâu sắc, sinh động của tác giả thì những hình ảnh, nhân vật trong câu chuyện như được phản ánh hiện thực hiện tại. Trong đó, Dế Mèn là nhân vật đã để lại trong lòng nhiều độc giả về những suy ngẫm thiết thực. Có thể thấy, dế Mèn là chàng thanh niên cường tráng, khỏe mạnh. Dế Mèn có một thân hình cường tráng, đôi càng mẫm bóng, những vuốt ở chân và ở khoeo cứng và nhọn hoắt và chú chỉ cần lia qua là những ngọn cỏ đã ngã rạp xuống, ra dáng của con nhà võ. Không những tả về thể lực của chú dế, nhà văn còn miêu tả tính cách trái ngược với vẻ hùng dũng ấy đó là hống hách, kiêu kăng, ngạo mạn và luôn trêu chọc mọi người. Bên cạnh đó, có vài nét nổi bật về tính cách của chàng dế này như khinh bỉ, chê bai người bạn dế Choắt- ốm yếu, bệnh hoạn và không cho Choắt đào hang sang nhà mình. Rồi họa từ miệng mà ra, cậu đã vô tình cuốn vào cuộc vui mà không để tâm an nguy của dế Choắt ,để rồi Choắt chết một cách thảm thương, từ đó, dế Mèn sống trong ân hận, ăn năn. Qua việc Choắt chết, dế Mèn đã học được bài học nhớ đời về thái độ sống, về cách sống. Bằng lời văn đầy chân thực, nghệ thuật miêu tả đầy sâu sắc, nhà văn Tô Hoài đã gửi gắm cho độc giả bài học rằng hãy nên sống khiêm nhường, không nên hống hách, ngạo mạn và thói chê bai người khác.